కాలుష్యకారకం / కల్తీ అనేది మానవ చర్య (రసాయనాలు, పురుగుమందులు) లేదా సహజమైన (CO2) కారణంగా పర్యావరణంలో ప్రవేశపెట్టబడిన ఒక పదార్థం లేదా కణాలు అవాంఛనీయ ప్రభావాన్ని కలిగిస్తాయి. ఈ అవాంఛిత కణం మొక్కలు, జంతువులు మరియు మానవులకు స్వల్పకాలిక (లేదా) దీర్ఘకాలిక నష్టాన్ని కలిగిస్తుంది. కాలుష్య కారకాలు జీవఅధోకరణం చెందవచ్చు, కాని కొన్ని అధోకరణం కలిగించే కాలుష్య కారకాల తుది ఉత్పత్తులు కూడా పర్యావరణానికి హానికరం, ఎందుకంటే అవి గాలి, నీరు మరియు నేలను కలుషితం చేస్తాయి.